23.12.13

نه شعر او که سلاحش شهرت یافت


بسیاری از مردم جهان نه تولستوی را می‌شناسند  و نه پوشکین و نه داستایفسکی، نام کلاشینکف اما برایشان آشناست؛ آن هم نه برای ۶ کتاب شعری که سرود، بلکه به خاطر سلاحی که ابداع کرد و ۷۰ سال تمام در نقاط مختلف کاربردهای متفاوت یافت. هم سلاح ارتش‌های دنیا بود، هم جنبش‌های رهایبخش از آن استفاده می‌کردند و هم تروریست‌ها و طالبان. هنوز هم عکس آن «زینت‌بخش» پرچم برخی کشورهای آفریقایی است و نیز درفش مجاهدین خلق , حزب‌الله و ...
دشمنان شوروی و روسیه نیز آن را تحسین کرده‌اند. در جنگ ویتنام ام ۱۶ سربازان آمریکایی در بسیاری از موارد در برابر کلاشینکف ویت‌‌کنگ‌ها کم می‌آورد.

سال ۱۹۴۱ وقتی که میخائیل کلاشینکف با گلوله توپ سربازان آلمانی تانکش در جبهه آتش گرفت و خودش نیمه‌سوز به بیمارستان انتقال یافت، بعد از مداوا برگشت و با رنگ روی تانک سوخته نوشت: «برای میهنم، برای استالین». کلاشینکف را هم می‌گفت که به عشق استالین ساخته. طرفه این که پدر کلاشینکف گرچه زمین و ملک چندانی نداشت در چارچوب «اصلاحات‌ ارضی» استالین به عنوان بزرگ‌مالک (کولاک) به سیبری تبعید شد و از آنجا زنده برنگشت.

خودش عقیده داشت که «گناه» ابداع کلاشینکوف به گردن سربازان آلمانی است که او را سال ۱۹۴۱ در جبهه به سختی مجروح کردند. سلامت خود را که به طور نسبی بازیافت نگذاشتند که دوباره به جبهه برود. در پشت جبهه برای این که سربازان شوروی سلاح راحت تری داشته باشند به فکر و ابداع روی آورد و بالاخره کلاشینکف را ساخت که البته شروع تولید آن به بعد از جنگ افتاد.

سلاحی است ساده، سبک و با کارایی در همه وضعیت های جوی و اقلیمی. طوفان و لجن هم آن را از کارایی نمی‌اندازند.

ساخت کلاشینکوف از دهه‌ها پیش از انحصار روسیه بیرون آمده بود، هم کشورهای اروپای شرقی کپی‌اش کردند و هم چینی‌ها و هم بعضی کشورهای آفریقایی.

در یکی دو دهه اخیر ساخت کلاشینکوف در روسیه متوقف شد و استفاده از آن هم منسوخ. استدلال این بود که دوره نبردهای میدانی بزرگ پایان یافته و دوره دوره های تک و پهپاد و جنگ سایبری و تسلط بر قلمروهای هوایی است.

از انبوهی از کلاشینکوف که در دنیا به فروش رفت و در درگیری‌ها هزاران نفر را به کشتن داد کمتر پولی عاید خودش شد. چون کمونیستی معتقد و قانع بود زیاد هم حسرت و تحسری از این بابت نداشت و مدال‌ها و بزرگداشت‌ها برایش کافی بودند. در واقع تا آخر عمر او بود و همین مدال‌ها و افتخارات دوران شوروی و آپارتمانی سه اتاقه در منطقه اورال.

می‌گفت که سلاحی ساخته که سربازان برای دفاع از میهن به کارش برند، این که به نماد مرگ بدل شده تقصیر سیاست‌مداران است و نه تقصیر ابداع او. در مصاحبه‌ای که حوالی سال ۲۰۰۰ داشت گفت که متاسف است از این که کاربردهای مختلفی که از ابداعش شده از او تصویری منفی در ذهن بشریت ساخته است.

آرزویش این بود که سال ۲۰۱۵ بشود و او در هفتاد سالگی فتح برلین توسط قوای شوروی و به زانو‌درآمدن قوای هیتلر دوباره به این شهر بیاید و خود را به دیوار رایشستاگ برساند. عمرش اما کفاف نداد. کلاشینکوف امروز در نود و چهار سالگی درگذشت.