از چاوز هم یاد نمی‌گیرند

۱

دیروز یکی از مسئولان آژانس انرژی بادی اروپا مشغول اعلام آخرین آمار بهره‌برداری از این نوع انرژی در قاره سبز بود. آمار و ارقام را چنان دقیق و تطبیقی ارائه کرد که هر مخاطبی (جمهوری اسلامی هم؟) به راحتی می‌توانست بفهمد که سود انرژی بادی در قیاس مثلا با استفاده از انرژی اتمی یا ذغال سنگ چقدر است  و چرا روی‌آوردن به این نوع انرژی عقلانی‌تر است. به طور خیلی ساده آمار را این گونه ارائه کرد:

تا سال ۲۰۱۲ تولید انرژی از باد در اروپا به ۱۰۰ هزار مگاوات (۱۰۰ برابر ظرفیت نهایی نیروگاه بوشهر) رسیده. این رقم برای تامین انرژی ۵۷ میلیون خانوار کفاف می‌کند و معادل تولید انرژی از ۳۹ نیروگاه متعارف و بزرگ هسته‌ای است. این انرژی معادل مقداری است که از سوختن ۷۲ میلیون تن ذغال سنگ در نیروگاه‌های ذغالی حاصل می‌شود. ۷۲ میلیون تن ذغال سنگ یعنی چقدر ذغال سنگ؟ برای داشتن تصوری از این مقدار ذغال، قطاری را تصور کنید که ۷۵ هزار واگن پر از ذغال دارد. طول چنین قطاری  به ۱۱ هزار و ۵۰۰ کیلومتر می‌رسد.

مسئول انرژی بادی اروپا در ادامه گفت که ۹۰ درصد تولید انرژی بادی کنونی در  قاره به سرمایه‌گذاری‌هایی برمی‌گردد که در ۱۳ سال گذشته شده است.

ما ۴۰ سال هزینه چند نیروگاه اتمی را پرداخت کرده‌ایم تا امسال یک نیروگاه هزار مگاواتی در بوشهر به بهره‌برداری برسد، ولی هزینه‌ای در همین حد در اروپا در ۱۳ سال گذشته ۹۰ برابر نیروگاه بوشهر انرژی تولید می‌کند.

۲

حال که صبحت از انرژی است، بد نیست به این نکته هم اشاره شود که یکی از بحث‌های (خوشبختانه) غایب در کارزار انتخاباتی ریاست جمهوری ونزوئلا که فردا برگزار می‌شود، بحث استفاده یا عدم استفاده از انرژی اتمی است که بی‌ارتباط با کارکرد رسانه‌ها نیست.

در تب و تاب بالاگرفتن "رنسانس اتمی" در دهه پیش، دولت چاوز هم برای آن که از قافله عقب نماند اعلام کرد که قصد ساختن نیروگاه اتمی دارد. مقدمات کار فراهم شد، مذاکرات با روسیه به خوبی پیش می‌رفت و پیش‌توافقی هم به دست آمد. مکان نیروگاه هم حدوداً تعیین شد تا آن که در مارس ۲۰۱۱ فاجعه فوکوشیما روی داد. استدلالی قوی به دست نیروهای مدنی و هواداران محیط زیست افتاد که برنامه دولت را به چالش بکشند.  دو سه سایت اینترنتی مستقل یا وابسته به نهادهای مدنی و تشکل‌های پایه‌ای بار اصلی کارزار را به عهده گرفتند.

به رغم استفاده هواداران انرژی اتمی از تلویزیون رسمی که این نوع انرژی را به رغم فوکوشیما کم ‌خطر معرفی می‌کردند، سرانجام در نتیجه تلاش اقناعی مخالفان مدنی و رسانه‌های نزدیک به آنها فشار افکار عمومی به حدی رسید که ۷ روز پس از حادثه ژاپن چاوز رسما اعلام کرد که پروژه اتمی کشور تعطیل می‌شود.

کاش در کنار "شعارها و مواضع ضد استکباری دولت دوست و برادر ونزوئلا" این گونه رویکردها و رفتارها هم در میان مقام‌های ایران  اعتنا و تاسی برمی‌انگیخت تا  بحث در باره انرژی اتمی را از محدوده‌ امنیتی و خط قرمز بیرون بیاورند و رسانه‌ها و فعالان مدنی هم این گونه قلع‌وقمع و ناتوان نکنند، در آن صورت شاید که روزگار ما حالا این گونه نبود.

۳

دولت چاوز نکات منفی در کارنامه‌اش کم نیست، ولی انصافا اگر در تهران به یکی دیگر از رویکردهای این "دولت دوست و برادر" اقتدا می شد، باز هم روزگار ما بهتر از این‌ها بود.

دولت چاوز دستکم در زمینه برگزاری نسبتا سالم انتخابات کارنامه غیرمثبتی ندارد. ۱۰، ۱۲ انتخاباتی که در ۱۴ گذشته (دوره زمامداری چاوز) برگزار شده‌اند کم وبیش شاهدی بر این مدعا هستند.

البته این نیست که دولت اینجا و آنجا با استفاده بیشتر از رسانه‌ها به سود خود یا بازآرایی حوزه‌های انتخاباتی به شیوه‌ای که آرای بیشتری نصیب هوادارانش شود، تلاش برای تاثیرگذاری بر نتیجه انتخابات نداشته است، ولی در مجموع در قیاس با کشورهای مشابه و حتی کشوری مانند مکزیک در منطقه، انتخابات‌هایش در مجموع قابل قبول ارزیابی شده‌آند. از همین رو اپوزیسیون چندان بر روی عدم سلامت انتخابات مانور نمی‌دهد و نهادهایی مانند بنیاد کارتر و ناظران اتحادیه اروپا نیز انتخابات در ونزوئلا را به طور نسبی سالم می‌دانند.

طرفه این که، در حالی که در ایران همچنان دعوا میان وزارت کشور و آیت‌الله جنتی بر سر کامپیوتری‌کردن انتخابات ادامه دارد، در ونزوئلا تقریبا این پروژه را کامل کرده‌اند. یعنی کسی که به حوزه انتخاباتی می‌رود، اول با کارت شناسایی و اثر انگشت شناسایی می‌شود و بعد به سوی یک ماشین رای‌دهی هدایت می‌شود. او در مانیتور گزینه‌های مطرح (۶ نامزد ریاست جمهوری) را می‌بیند و گزینه مورد نظرش را علامت می‌زند. جالبی ماجرا این است که مثلا در انتخابات فردا چون چاوز نامزد ۱۲ سازمان مختلف است و از انریک کاپریلس، نامزد مخالفان هم، ۱۸ حزب حمایت می‌کنند پس از این که رای‌دهنده گزینه مورد نظر (یکی از نامزدان ریاست جمهوری) را انتخاب کرد باید بگوید که این انتخابش به دلیل حمایت از کدام حزب بوده است و جلوی نام حزب مورد نظرش هم علامت بزند.. به این ترتیب او هم رای به چاوز یا کاپریلس داده و در عین حال کمک کرده که احزاب موتلف در جناح مورد نظرش وزن‌کشی کنند و نفوذ اجتماعی خود را نیز بسنجند.

پس از این که رای‌دهنده انتخابش را کرد یک بار دیگر این انتخاب برای تایید روبه روی او در مانیتور ظاهر می‌شود. در این حالت برگه‌ای چاپ می‌شود که او می‌تواند محتویاتش را یک بار دیگر چک کند و در صورت درستی تا کند و در صندوق رای بریزد.

حوزه‌های رای که بسته شدند، اول نتایج ماشین‌ها استخراج می‌شوند و بعد هم به قید قرعه شماری از صندوق‌های هر حوزه برای اطمینان از تطابق نتیجه ماشین با صندوق‌ها شمارش می‌شوند. سال ۲۰۱۰ در جریان انتخابات پارلمانی، نزدیک به ۵۵ درصد صندوق‌ها شمارش شدند. در مجموع با چنین سیستمی تقلب در انتخابات به گفته اکثر کارشناسان بسیار دشوار است. و خب همین دشواری ایجاب کرده که نه کسی نیازی به تشکیل کمیته صیانت از آرا ببیند و نه نتایج انتخابات مثل نتایج انتخابات ایران این همه بحث‌انگیز شوند و کار به کهریزک و حبس و حصر مخالفان بکشد. صدالبته حضور ناظران خارجی و داخلی و وجود رسانه‌های مخالف و مستقل هم  در سلامت نسبی انتخابات در ونزوئلا تاثیر کمی ندارند.