انقلاب زنان در کویت

۴ سالی بیشتر نیست که هم می‌توانند انتخاب کنند و هم انتخاب بشوند، هر چند که از ۴۰، ۵۰ سال پیش کشورشان به عنوان نمونه‌‌ای از دمکراسی در جهان عرب و به ویژه در میان شیخ‌نشین‌های انسدادزده‌ی خلیج‌ فارس به شمار می‌رفته است. این دمکراسی نیم‌بند و عقب‌مانده بوده، مجلس در قیاس با خاندان امیر اختیارات چندانی نداشته و علاوه بر تعطیلی‌های دراز مدت، حضور پرقدرت اسلام‌گرایان سنی در دوره‌های اخیر هم مزید بر علت بوده است.

با این همه، جنبش زنان کویت از آن پایگاه و سابقه برخوردار بود که ۴ سال پس از صاحب حق رای شدن، دیروز در کنار ۱۹۴ مرد، ۱۶ نامزد برای مجلس ۵۰ نفری کشور روانه‌ی کارزار انتخابات کند و ۴ تن از نامزدها را هم با رای مردم به مجلس بفرستد. نامزدان زن در انتخابات سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۸ از موفقیت بازماندند، چرا که به ویژه زنان به کارآیی و برش آنها در مجلسی که اکثریت آن را مردان سنتی تشکیل‌ می‌دهند باور نداشتند و اغلب رای خود را از این نامزدان دریغ می‌کردند. پس از این شکست‌ها این بحث بالا گرفت که برای زنان تبعیض مثبت اعمال شود و سهم معینی از کرسی‌های پارلمان به آنها اختصاص یابد. اما خود نامزدان شکست‌خورده سرسخت‌ترین مخالف چنین ایده‌ای بودند. حرفشان این بود که ما با تلاش خود توانستیم سال ۱۹۹۱ دربار را متقاعد کنیم که با حق رای ما موافقت کند. سال ۱۹۹۹ کابینه‌ی دولت به این حق ما گردن نهاد و باید ۷ سال دیگر طول می‌کشید تا مجلس هم سرانجام در سال ۲۰۰۵ در این زمینه مقاومتش در هم بشکند. و خب حالا هم بدون عجله و با کار پیگیر می‌توانیم ادامه دهیم تا نهایتاً درهای مجلس را هم به روی خود بگشاییم. این تلاش در انتخابات دیروز بالاخره به ثمر نشست، آن هم به رغم آن که فراکسیون سنی شدیدا محافظه‌کار کویت که اکثریت کرسی‌ها را در مجلس قبلی داشته، به بایکوت رای به زنان فراخوانده بود. یکی از بازندگان انتخابات دیروز همین نیرو بود که شمار کرسی‌هایش از ۲۱ به ۱۱ کاهش یافت.

همانطور که در عکس‌ها دیده می‌شود دو زن از ۴ زن نماینده بی‌حجاب‌اند و دو زن با حجاب که یکی از آنها شیعه است. وجه مشترک همه‌ی آنها اما مبارزه‌اشان برای حقوق زنان و به ویژه آموزش و حقوق اجتماعی آنها بوده است. آنها شاید تصادفاً این وجه اشتراک را هم دارند که همگی دانش‌آموخته‌ی دانشگاه‌های آمریکا هستند.

کویت می‌تواند به رغم همه‌ی اشکال‌ها و انتقادهایی که به رژیم خاندان آل صبا وارد است، از بابت کارنامه‌ی خود در زمینه‌ی آموزش، آزادی مطبوعات و مسائل مربوط به دمکراسی در قیاس با سایر کشورهای عربی خلیج فارس به خود ببالد، هر چند که در بیست سال گذشته این کشور نیز متاثر از رشد جنبش اسلام‌گرایی و تشدید جنگ و مخاصمه در منطقه عقب‌گشت‌های محسوسی داشته است. بسیاری از دانش‌آموختگان پا به سن گذاشته‌ی جهان عرب، به ویژه در منطفه‌ی خلیج فارس، فارغ‌التحصیل دانشگاه‌های کویت هستند و مطبوعات این کشور از آزادترین مطبوعات در جهان عرب به شمار می‌روند.

با انتخابات دیروز و راه‌یافتن زنان به پارلمان، کل صحنه‌ی سیاسی کشورهای خلیج فارس به این یا آن میزان متحول و متاثر خواهد شد و به ویژه نطام ارتجاعی موجود علیه زنان در عربستان دست‌اندازها و مقاومت‌های بیشتری را در برابر خود خواهد دید..