المییک زمستانی در روسیه؛ به چه قیمتی؟

• تقریبا در همین‌ جایی که قرار است از روز جمعه (۷ فوریه) بازی‌های المپیک زمستانی سال ۲۰۱۴ برگزار شود ۲۵۰ سال پیش، یعنی در سال ۱۸۶۴ آخرین مقاومت قوم چرکس توسط قوای روسیه تزاری در هم شکسته شد. چرکس‌ها روزگاری در برابر حمله ترک‌ها و ایرانی‌ها از روسیه کمک گرفته بودند ولی  بعد خود روس‌ها را اربابان جدید خویش یافتند.  ۴۷ سالی مقاومتشان در برابر روس‌ها  ادامه داشت تا نهایتا آخرین قوای آنها در کراسنایا پولیانا که قرار است صحنه رقابت‌های اسکی باشد از پا درآمدند و مجبور شدند یا از سواحل سوچی که حالا مرکز بازی‌های المپیک است از راه آب به ترکیه بگریزند یا به ارتفاعات کوبان در درون قفقاز بگریزند.

                      

در سوچی حالا نشانه‌ها و بناها و مجسمه‌های یادبود جنگ جهانی دوم را به وفور می‌توان دید، ولی اشاره‌ای به این نیست که روزی روزگاری چرکس‌ها در اینجا ساکن بوده‌اند و زیر تهاجم قوای روسیه تزاری (ولو که قسما به تقصیر خویش) راه آوارگی در پیش گرفته‌اند. چندصد هزار نفر چرکسی که در اطراف سوچی زندگی می‌کنند و نیز جمعیت بزرگ چرکس‌های ترکیه راه اعتراض در پیش گرفته‌اند، بی آن که نتیجه چندانی بگیرند.

•• المپیک زمستانی در روسیه گرانترین المپیک تاریخ است. ۱۷۰۰ میلیارد روبل (۵۰ میلیارد دلار)  هزینه برداشته، ۴ برابر  رقمی که در ابتدا برآورد شده بود. آمریکایی برای بازی‌های المپیک سال ۲۰۰۲ در سالت لیک یک هفتم این مبلغ را هزینه کردند.

 ۴ بار هم تا کنون رئیس تدارکات و آماده‌سازی سوچی برای المپیک از جمله به دلیل فساد اقتصادی برکنار شده‌اند.

•••در زمان شوروی این درک وجود داشت که انسان اجازه دارد به طبیعت هر گونه که خواست دست‌اندازی کند و آن را مطابق با برنامه‌های حزب تغییر دهد، از تعویض مسیر جریان‌های آبی تا ایجاد ابرهای مصنوعی و ضربه‌های اساسی به محیط زیست برای رشد صنعت و ...

در آماده سازی سوچی برای المپیک هم همین رویه طی شده است.

در حالی که در منطقه اورال شرایط بسیار مناسب‌تری برای برگزاری المییک زمستانی بود دولت روسیه سوچی را برای بازی‌ها معرفی کرد و چون سختی و مقاومت زمین در سواحل سوچی زیاد بالا نیست برای ساختن استادیوم‌ها بعضا تا ۱۷۰ متر زمین را حفر کرده‌اند.

•••• برای مرتبط ساختن سواحل سوچی به ارتفاعات اطراف آن جاده‌ای ۴ بانده ۴۵ کیلومتری از پل و تونل و یک خط راه‌آهن ساخته‌اند با هزینه گزافی معادل ۹ میلیارد دلار. این راه‌ها از منطقه‌ای حفاظت‌شده رد می‌شوند  و به شدت زمینه  را برای تبادل هوای گرم از ساحل به سوی ارتفاعات ونوسانات اساسی در اقلیم ارتفاعات سوچی ایجاد می‌کند. و طرفه این که  که استفاده واقعی از این راه‌ها هم حداکثربرای دو هفته است. این که آیا در آینده‌ای نه چندان دور دوباره قرعه بازی‌های المپیک به نام روسیه بیافتد و تاسیسات و امکانات سوچی روزی دوباره مورد استفاده واقع شوند سوالی است که کسی برای آن پاسخی ندارد.

•••••مجموعا جاه‌طلبی‌های کرملین و تلاش آن برای خرید وجهه بین‌المللی از رهگذر المپیک زمستانی ۲۰۱۴ هم طبیعت روسیه را به تارج داده است و هم هزینه‌ای روی دست کشور گذاشته است که در بسیاری از زمینه‌های اساسی‌تر جای مصرفشان بوده، از جمله در آموزش و بهداشت و نوسازی زیرساخت‌های همچنان کهنه ونارسای کشور.